Интернет протокол (Internet Protocol ) IP хаяг нь интернетэд холбогдсон төхөөрөмж эсвэл сүлжээ бүрийн өвөрмөц тоон хаяг юм.
Ихэвчлэн интернетийн үйлчилгээ үзүүлэгчээс (ISP) оноодог IP хаяг нь интернетээр харилцахад ашигладаг онлайн хаяг ч гэж хэлж болно.
Интернетэд түгээмэл хэрэглэгддэг IP хаягуудын хоёр хувилбар байдаг:
- IPv4
- IPv6
IPv4 нь интернэт протоколын анхны хувилбар юм. Өнөө цагт хамгийн өргөн хэрэглэгдэж байгаа протокол юм. IPv4 хувилбар нь нийтдээ 4,294,967,296 хаягны сантай. Энэ тооноос цааш явах боломжгүй юм. Өнөөдрийн байдлаар дэлхийн интернэтийн ихэнх урсгалыг энэ хувилбарын хаягттай хэрэглэгч эзэлж байна.
IPv4 хаяг нь 192.168.35.4 гэх мэтдөрвөн тасархай аравтын тооны багц хэлбэрээр илэрхийлэгддэг.
IPv6 хаяг нь 2620:cc:8000:1c82:544c:cc2e:f2fa:5a9b гэх мэт хоёр хос цэгээр тусгаарлагдсан 16-тын тооллоор илэрхийлэгдэх найман багц бүлэг тоог хэлнэ.
Интернет протоколын хаяг бүр нь пакет гэж нэрлэгддэг салангид хэсгүүдээр дамжуулан бусад IP хаяг руу мэдээлэл илгээх боломжтой. Сүлжээний багц бүр нь пакетийн мета өгөгдлийг агуулсан толгойн хамт дамжуулж буй өгөгдлийг агуулна.
IP хаягууд хэрхэн ажилладаг вэ?
IP хаяг нь TCP/IP протоколуудын нэг хэсэг юм. Энэ нь хөшигний ард ажиллаж, төхөөрөмжүүд болон вэб сайтуудыг интернетэд холбоход тусалдаг.
Вэбсайт руу нэвтрэх хүсэлт гаргах бүрд хүсэлт гаргаж буй компьютер тухайн вэб сайт хаана байрлаж байгаа, түүнд хэрхэн хандах талаар мэдэх шаардлагатай. Эндээс л IP хаяг орж ирдэг. Хүссэн компьютер нь вэб сайтын амьдардаг вэб серверт холбогддог сүлжээний чиглүүлэгчтэй холбогддог. Дараа нь вэб сервер нь вэб сайтын мэдээллийг татаж, хүсэлт гаргасан компьютер руу буцааж илгээдэг. Компьютер, чиглүүлэгч, вэб сервер зэрэг энэ процесст байгаа төхөөрөмж бүр өвөрмөц танигдах IP хаягтай бөгөөд түүнгүйгээр мэдээлэл дамжуулах боломжгүй болно.
IPv4 ба IPv6 ялгаа нь юу вэ?
IPv4 болон IPv6 хоёулаа сүлжээнд холбогдсон төхөөрөмжүүдийг тодорхойлдог. Гэсэн хэдий ч тэдгээрийн үйл ажиллагааны арга барилд бага зэрэг ялгаатай байдаг. IPv6 нь IPv4-ийн шинэ хувилбар бөгөөд IP хаягийн хүртээмжтэй холбоотой IPv4-ийн хязгаарлалтыг шийдвэрлэх зорилгоор нэвтрүүлсэн.
- IPv4 нь 32 бит, харин IPv6 нь 128 бит юм.
- IPv4 дээр хоёртын битүүд нь цэгээр (.) тусгаарлагддаг; IPv6 хоёртын битийг хоёр цэгээр (:) тусгаарладаг.
- IPv4 нь тоон хаяглалтын аргыг дагаж мөрддөг бол IPv6 нь үсэг, тоон шинж чанартай байдаг.
- IPv4 нь 12 толгой талбарыг, IPv6 нь найман толгой талбарыг талбартай.
IP хаягийн төрлүүд
Хамгийн түгээмэл таван төрлийн IP хаягийн жагсаалтыг оруулав.
1. Хувийн IP хаягууд(Private IP address)
Гэрийн сүлжээ эсвэл хувийн сүлжээнд холбогдсон төхөөрөмж бүр хувийн IP хаягтай байдаг. Хувийн IP хаягууд нь интернетэд хамаарахгүй бөгөөд зөвхөн дотоод сүлжээнд ашиглагддаг. Хувийн IP хаягтай төхөөрөмжүүдэд компьютер, таблет, ухаалаг гар утас, блютүүт төхөөрөмж, ухаалаг ТВ болон принтер багтаж болно. Интернетийн бүтээгдэхүүнүүд улам бүр түгээмэл болж байгаа тул хувийн IP хаягийн хэрэглээ өсөх хандлагатай байна.
2. Нийтийн IP хаягууд
ISP нь эдгээр хаягуудыг хуваарилдаг бөгөөд энэ нь чиглүүлэгчийг интернет эсвэл гадны сүлжээтэй харилцах боломжийг олгодог. Нийтийн IP хаягууд нь сүлжээг бүхэлд нь хамардаг бөгөөд энэ нь ижил интернет холболтыг хуваалцдаг олон төхөөрөмж нь ижил нийтийн IP хаягийг хуваалцах болно гэсэн үг юм.
3. Динамик IP хаягууд
Эдгээр IP хаягууд нь байнга өөрчлөгдөж байдаг бөгөөд интернетэд холбогдох бүрт шинэ динамик IP хаягийг төхөөрөмжид оноодог. ISP-ууд хэрэглэгчиддээ автоматаар хуваарилахын тулд олон тооны IP хаягийг худалдаж авдаг. Зардал хэмнэж, сүлжээний удирдлагыг хялбар болгох үүднээс эдгээр хаягуудыг өөр өөр харилцагчдын хооронд эргүүлж, дахин ашигладаг. Динамик IP хаяг нь аюулгүй байдлын давуу талуудыг санал болгодог, учир нь хэрэв IP байнга өөрчлөгдөж байвал кибер гэмт хэрэгтнүүд сүлжээний интерфэйс рүү нэвтрэх нь илүү хэцүү байдаг.
4. Статик IP хаягууд
Динамик IP хаягуудаас ялгаатай нь статик IP хаяг нь сүлжээнээс томилогдсоны дараа хэзээ ч өөрчлөгддөггүй. Ихэнх интернет хэрэглэгчид болон бизнесүүд статик IP хаяг шаарддаггүй ч энэ нь өөрийн вэб серверийг байршуулахыг хүсдэг бизнесүүдэд тавигдах шаардлага юм. Статик IP хаяг нь тодорхой вэб сервертэй холбоотой бүх вэбсайтууд болон имэйл хаягууд нь тогтмол IP хаягтай байх бөгөөд ингэснээр интернетэд холбогдох боломжтой болно.
