Программистууд асуудлыг шийдвэрлэх эсвэл даалгавруудыг гүйцэтгэхийн тулд код боловсруулдаг гэдгийг бид өмнөх нийтлэлүүдээрээ дурдсан. Мөн маш олон өөр төлийн программчлалын хэлнүүд байдаг талаар та бүхэнд танилцуулсан. Харин энэ удаагийн нийтлэлээрээ Блок Кодчлол гэж юу болох талаар уншигчиддаа сонирхуулъя. Блок код нь программ, кодчлол анхлан суралцагчдад зориулсан, тэдгээрийн гаргаж болзошгүй алдааг багасгахын тулд текстэд суурилсан кодыг шууд харж болохуйц блок формат руу хөрвүүлдэг програмчлалын элемент юм. Блок кодыг ашиглан синтакс дээр суурилсан кодын (хөдөлгөөн, функц, хувьсагч, давталт, дуу авиа зэрэг) блокуудыг өрж тавих замаар тоглоом, хөдөлгөөнт дүрслэл болон бусад программуудыг бүтээх боломжтой.
Блок кодчлол хэзээ, хаана үүссэн бэ?
Анхны блок кодыг 2003 онд Массачусетсын Технологийн Институт бүрэн дунд боловсролын сургуулийн хүүхдүүдэд заах зорилготойгоор боловсруулсан нь Scratch гэдэг програмчлалын хэл байжээ. Тэр цагаас хойш олон арван, магадгүй хэдэн зуун сургууль, хүүхдийн сургалтын хөтөлбөрүүд блок програмчлалыг хүүхдүүдэд кодчилол заах хамгийн амжилттай арга болгон ашиглаж ирсэн. Цээжлэхээсээ илүүтэйгээр үзүүлэнгийн хэрэглүүр, практик дэс дараалсан үндэслэлд тулгуурласан хэл гэдэг утгаараа хүүхдүүдэд програмчлалын хамгийн үндэс цөм хэсгийг ойлгож авахад тусалдаг байна.
“Блок” гэж юу гэсэн үг вэ?
Хөгжүүлэгч программ бичих төсөлдөө шаардлагатай, угсардаг “хэсэг”-үүдийг блок гэж нэрлэдэг. Тухайлбал, хөдөлгөөнт блокуудыг ашиглан спрайт өөрөө, болон бусад спрайт тодорхой байрлалд шилжиж, эргэлддэг. Харин Спрайт гэдэг нь тухайн кодыг загварчилж үзүүлдэг баатар юм.
Жишээлбэл, хөгжүүлэгчид зөвхөн нэг блокоор урагш 10 алхам хийх эсвэл баруун тийш 15 градус эргүүлэх үйлдэл хийж болно. Блокуудыг тухайн спрайтыг юу гэж хэлэх, бодох, хувцаслалт, арын дэвсгэрийг өөрчлөх, тэр ч байтугай спрайтын хэмжээ, байршил эсвэл график эффектийг өөрчлөхөд ашиглаж болно.
Дууны блокууд нь үлгэр эсвэл тоглоомд дуу нэмэх, түүнчлэн дууны эффектийг тохируулах, янз бүрийн дууны түвшинг өөрчлөхөд ашиглагддаг.
Өрдөг кодчилолоор юу бүтээж болох вэ?
Хүүхдүүд Scratch гэх мэт хэрэглүүрт блокт суурилсан кодчилол ашиглан өөрийн төсөөллийг ажиллуулж, хязгааргүй тооны баатар үүсгэж, анимэйшн болон өгүүллэгийн тусламжтайгаар бүтээлээ амилуулах боломжтой.
Жишээлбэл, Scratch нь хүүхдүүдэд дараах зүйлийг хийх боломжийг олгодог.
Clicker тоглоомууд нь бөмбөг хөөргөх гэх мэт оноо авахын тулд тоглогч ямар нэг зүйлийг дарах ёстой тоглоомууд юм. Бөмбөлөг бүр дээр дарахад дэлгэцийн өөр байршилд өөр өөр өнгө гарч ирнэ.
Scratch clicker тоглоомын жишээ:
Тоглогчид хөөх тоглоомонд өөр дүр эсвэл объектыг “хөөж” байгаа дүрийг удирддаг. Жишээлбэл, энэ нь дэлгэцэн дээр ямар ч зорилгогүйгээр сэлж буй загасыг барихыг оролдож буй наймалж байж болно.
Блок дээр суурилсан кодчилолын давуу талууд:
- Синтакс бичиглэлгүй програмчлал
Блок дээр суурилсан кодчилол нь нарийн төвөгтэй синтакс ашиглах ачааллыг хөнгөвчилдөг бөгөөд программист логикийн хувьд илүү анхаарал шаарддаг хэцүү хэсгүүдэд анхаарлаа төвлөрүүлэх боломжийг олгодог. Текстэд суурилсан програмчлалаас ялгаатай нь синтаксгүй програмчлалын хамгийн давуу тал нь анхлан суралцагч хүүхдүүд синтакс бичиглэлийн жижиг алдаа гаргахаас санаа зоволгүй байх. - Хүүхдийн бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлдэг Блок кодчлол нь технологийн болон программ хангамжийн талаас гадна хүүхдэд өөрийн санаагаа бодит амьдрал дээр буулгах орон зайг өгдөг. Мөн зурах дүрслэх гээд дизайн сэтгэлгээг ч бас хөгжүүлдэг.
- Шуурхай үр дүн Блок дээр суурилсан кодчилол нь ажлыг илүү хурдан гүйцэтгэдэг! Суралцагчид кодын мөрүүдийг маш тодорхой форматаар хэрхэн оруулах талаар сурахад цаг зарцуулахын оронд янз бүрийн блокуудын үндсэн функцийг ойлгоход анхаарлаа төвлөрүүлэх хэрэгтэй. Хэдийгээр та хэдхэн блок ашиглахаа мэддэг байсан ч хөгжилтэй тоглоом эсвэл хөдөлгөөнт дүрс хийж болно. Текстийг дэлгэцэн дээр гаргах нь текст дээр суурилсан кодчилолын хичээлийн нийтлэг эхний алхам юм. Мөн ихэнх блок кодчлолынплатфориууд өөр дээрээ кодны үр дүнг загварчилдаг хэсэгтэй байдаг нь хүүхлдүүд хийж буй зүйлсийнхээ үр дүнг шууд харах алдаагаа засах боломжийг олгодог.
- Асар том код цээжлэх шаардлагагүй Блок кодын орчинд программын хэсэг бүрийг жагсаалтаас сонгож болно. Жагсаалтыг ихэвчлэн блоклодог үйл ажиллагааны төрлөөс хамааран ангилалд хуваадаг – математик, цаг хугацаа, логик гэх мэт. Ихэнх уламжлалт бичвэрт суурилсан кодчилолоос ялгаатай. Хэрэглэгчид бүх дүрэм, кодын хэсгүүдийг цээжлэх ёстой хэл, блок програмчлал нь бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн эмх цэгцтэй жагсаалтыг гаргаж, хэсэг бүрийг цээжлэх шаардлагагүйгээр хэлийг ашиглах боломжийг олгодог.
- Мэдлэгийг хамтран бүтээх замаар суралцах нь үзсэн хичээлээ илүү сайн ойлгох, бататгахад ач холбогдолтой. Блок кодчлолын программ бичихэд алдаа гаргах нь харьцангуй бага тул хүүхдүүд маш олон шинэ зүйлс бие даан туршиж үздэг. Ингэснээр үе тэнгийнхэнтэйгээ өөрсдийн туршиж үзсэн зүйлс, санаагаа солилцох нь элбэг. Ямар ч тохиолдолд багаар хамтарч ажиллах үед сурагчид хичээлийн сэдвээ илүү сайн ойлгох, эргэн санах боломжтой болдог.
- Бодитоор ажиллуулахад хялбар Блок дээр суурилсан програмчлалын хэлийг ажиллуулах хялбар байдаг. Блок дээр суурилсан кодчилол нь хүүхдүүдэд харьцах боломжтой биет объектыг хурдан зохион бүтээх боломжийг олгодог. Энэ нь тэднийг үргэлжлүүлэн суралцах сэдэл төрүүлдэг.
